🫶 Tot hier, en misschien verder
Over vriendschap, verandering en de leegte die niemand ziet
Het overkomt bijna iedereen ergens tussen de dertig en de vijfenveertig: je kijkt om je heen en beseft dat de kring kleiner is geworden.
Niet omdat mensen zijn verdwenen, maar omdat het minder vanzelfsprekend is geworden om elkaar echt te zien.
Harvard-onderzoek uit 2023 beschreef het als “relationele leegte”:
veel vrouwen in deze levensfase ervaren niet zozeer een tekort aan mensen, maar aan gelijkgestemden in dezelfde fase.
De appgroepen zijn vol, de weekenden gepland, de agenda’s verstopt en toch voelt het soms alsof er niemand is die precies begrijpt waar je bent beland.
Van spiegel naar breuklijn
In het begin van een vriendschap spiegelen we elkaar.
We delen dezelfde studie, dezelfde stapavonden, dezelfde soundtrack.
Het voelt vanzelf: wij snappen elkaar.
Maar het leven schuift.
De een krijgt een relatie, de ander niet.
De een reist, de ander bouwt een carrière.
Geld, tijd, ambitie, energie, alles krijgt gewicht.
En ineens merk je dat gesprekken gaan over hypotheken, kinderopvang, of het al dan niet hebben van een kinderwens.
Je luistert nog, maar je voelt: we spreken dezelfde taal, maar niet meer hetzelfde dialect.
Het is geen ruzie. Geen breuk.
Gewoon dat trage, stille uit elkaar groeien dat bijna niemand hardop benoemt.
Aristoteles had het al door
De Griekse filosoof Aristoteles onderscheidde drie soorten vriendschap:
nut, plezier en deugd.
-
De eerste twee — vriendschappen uit nut of plezier — zijn tijdelijk.
Ze zijn gebouwd op gedeelde omstandigheden: werk, hobby’s, dezelfde fase. -
Alleen de derde, de deugdzame vriendschap, overleeft veranderingen.
Die is gebaseerd op karakter en wederzijds respect:
“Ik gun jou groei, ook als ik niet meer naast je sta.”
In moderne taal: sommige vriendschappen zijn een seizoen, andere een levensstijl.
De tussenfase: houden van, maar niet meer weten hoe
De moeilijkste vorm van vriendschap is die waarin je nog liefde voelt, maar niet meer aansluiting.
Je gunt de ander alles, maar merkt dat het contact je uitput in plaats van voedt.
Dat je steeds meer moeite moet doen om jezelf niet kleiner of groter te maken dan je bent.
Daar ontstaat dat gevoel van relationele leegte.
Je bent niet alleen, maar je mist iemand die snapt hoe je nu denkt, leeft, twijfelt.
Het nieuwe verlangen: diepte én luchtigheid
In deze levensfase verschuift de behoefte.
Je wilt niet meer alleen de “gezellige vriendin”, maar iemand met wie je écht kunt reflecteren. Niet alleen iemand die je begrijpt als het slecht gaat, maar die ook je geluk verdraagt.
Vriendschap vraagt dan iets nieuws: ruimte om te groeien zonder oordeel.
En dat is ingewikkeld, want we zijn opgegroeid met loyaliteit als hoogste goed. Maar misschien is volwassen vriendschap niet trouw aan de vorm, maar aan de intentie: ik blijf betrokken, ook als we anders worden.
Kleine waarheden over grote relaties
Volgens onderzoek van Oxford-psycholoog Robin Dunbar kunnen we gemiddeld maar vijf diepe vriendschappen écht onderhouden.
De rest zijn cirkels van nabijheid — 15 goede vrienden, 50 bekenden, 150 oppervlakkige contacten.
Dat relativeert.
Niet iedereen kan dichtbij blijven.
En dat hoeft ook niet.
Sommige mensen horen bij een bepaalde versie van jou.
Anderen blijven, juist omdat ze met je mee veranderen.
Misschien is dat het
Misschien is dit de fase waarin we leren dat vriendschap geen bezit is,
maar een dynamiek.
Dat we niet hoeven kiezen tussen vasthouden en loslaten,
maar mogen bewegen met wat het leven van ons vraagt.
De kunst is niet om alles te behouden,
maar om dankbaar te blijven voor wat er ooit was
en open voor wat nog kan komen.
Want soms is “tot hier” niet het einde,
maar gewoon een ander soort “verder”.