🍂 Herfst & dipjes: hoe kleine rituelen helpen bij seizoensblues
Het is zo’n middag waarop de lucht grijzig blijft hangen, alsof de zon even geen zin heeft. Ik zit aan de keukentafel met een kop thee, kijkend naar de bladeren die in plakken van geel en bruin langs het raam dwarrelen. Dan schuift Lotte bij me aan. Geen herfst zonder onze gesprekken.
Eva (ik): “Weet je wat het is met die bladeren? Ze zien er prachtig uit, maar ondertussen liggen ze glad en verraderlijk op de stoep. Ik ben al drie keer bijna uitgegleden.”
Lotte: “Vertel mij wat! Gisteren gleed ik met mijn fiets bijna tegen een geparkeerde auto. Alsof de herfst ons wil zeggen: kijk uit, je bent niet onsterfelijk.”
We lachen, maar achter de grap hoor ik een kleine zucht. Het is niet alleen de stoep die glad wordt, ook in je hoofd kan het ineens glibberig voelen. Kortere dagen, minder licht, meer binnen.
Lotte: “Ik voel die dipjes alweer aankomen, Eva. Mijn energie zakt met die bladeren mee naar beneden. Alsof mijn lichaam zegt: zoek de bank maar op en laat de wereld maar even draaien zonder mij.”
Eva: “Dat herken ik bij veel mensen om me heen. Wat doe jij om het voor jezelf wat lichter te maken?”
Lotte: “Ik dwing mezelf kleine lichtpuntjes te zoeken. Letterlijk – kaarsen, lampjes, een warme plaid. Ik probeer thuis een nest te bouwen. En soms maak ik een lijstje van dingen die wél fijn zijn in deze maanden: herfstfilms, soep maken, wandelen juist dóór de bladeren in plaats van erover te mopperen.”
Ik glimlach. Het klinkt eenvoudig, maar ik weet hoe moeilijk het is om jezelf hiertoe te zetten als de zwaarte eenmaal toeslaat. Toch zit hier de kern: kleine rituelen kunnen groot verschil maken.
📊 Wat zeggen de feiten?
Dat de herfst invloed heeft op ons gemoed, is meer dan gevoel alleen. In Nederland zegt ongeveer 3% van de bevolking last te hebben van een seizoensgebonden depressie (SAD – Seasonal Affective Disorder). Nog eens 8 tot 10% ervaart mildere klachten, ook wel de winterblues genoemd. Wetenschappers wijten dit vooral aan het gebrek aan daglicht: minder zon betekent een daling in de aanmaak van serotonine en dopamine (stoffen die je stemming reguleren) en een verstoring van het slaaphormoon melatonine. meldt het Trimbos Instituut als Seizoensgebonden depressie (SAD).
Daarnaast laat onderzoek zien dat onze biologische klok – het circadiaanse ritme – letterlijk ontregeld raakt door kortere dagen. Het lichaam denkt: “het is donker, dus ik moet slapen,” terwijl het dagelijks leven gewoon doorgaat. Dit verklaart vermoeidheid, lusteloosheid en de beruchte drang naar koolhydraten volgens het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde - Seasonal affective disorder: licht op de donkere maanden.
Eva: “Weet je, misschien moeten we gewoon een herfst-pact sluiten. Als jij voelt dat je zakt, stuur je me een bericht. Desnoods een foto van een mislukte herfstsoep.”
Lotte: lacht “En als jij natgeregende sokken hebt, stuur je die maar naar mij. Dan lachen we samen.”
Ik knik. Want ja, bladeren vallen nu eenmaal. Maar gelukkig kunnen we elkaar opvangen. En soms is dat al genoeg.
👉 Misschien herken jij dit ook – dat de herfst je uit balans haalt. Maak net als wij een herfst-pact met iemand. Iemand die je even optilt als de dagen zwaar voelen. Kleine gebaren maken een groot verschil. 🍁
🔗 Bronnen
-
Trimbos Instituut – Seizoensgebonden depressie (SAD)
-
Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde – Seasonal affective disorder: licht op de donkere maanden